Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Ὁ Ἄγιος οὗτος Πατήρ, καὶ ἀρχηγὸς τοῦ μοναστικοῦ  βίου, ἐγεννήθη ἐν ἔτει 251 εἰς τὴν Ἄνω Αἴγυπτον ἐξ εὐγενῶν  καὶ πλουσίων γονέων. Δὲν ἐμορφώθη, τῶν γονέων αὐτοῦ φοβουμένων μὴ τυχὸν παρασυρθῇ ὑπὸ τῶν ἐθνικῶν καθότι ἧτο  πολὺ ἁπλοῦς, πλὴν ἀνετράφη εὐαγγελικῶς, οὐδένα ἄλλον οἶκον  γνωρίζων, παρὰ μόνον τὸν πατρικὸν αὐτοῦ καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ,εἰς τὸν ὁποῖον τακτικώτατα μετέβαινε καὶ ἠκροάζετο μετὰ προσοχῆς τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν αἰσθανόμενος ἐκ τούτου μεγάλην  ὧφέλειαν.

Εἰς ἡλικίαν 18 ἐτῶν ἔμεινεν ὀρφανὸς μὲ τὴν ἀδελφήν του  καὶ μίαν ἡμέραν ἀκούων εἰς τὴν ἐκκλησίαν τὴν περικοπὴν τοῦ  'Ι. Εὐαγγελίου κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ Χριστὸς εἶπεν εἰς τὸν νεανίαν, ὅστις τὸν ἠρώτησε τί πρέπει νὰ κάμῃ διὰ νὰ σωθῇ, «εἰ θέλεις τέλειος εἶναι ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς  πτωχοῖς» (Μαι9. ιθ' 21.), σπεύδει κατὰ τὴν ἐπιστροφὴν εἰς τὸν  οἶκον του καὶ πωλεῖ ὁλόκληρον τὴν πατρικήν του περιουσίαν  κινητὴν καὶ ἀκίνητον καὶ τὸ μεγαλύτερον μέρος αὐτῆς τὸ διαμοιράζει εἰς τοὺς πτωχούς, κρατήσας ἔν μέρος διὰ τὴν ἀδελφήν του καὶ ἄφοσιώνεται ἐξ ὁλοκλήρου πλέον εἰς τὸν Θεὸν  καὶ μόνον. Μίαν ἄλλην ἡμέραν ἀκούει ἐτέραν περικοπὴν τοῦ 

Εὐαγγελίου καθ' ἣν λέγει ὁ Κύριος, «μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς  τὴν αὔριον» (Ματθ. ζ' 34.), ὅθεν διαμοιράζει ἀμέσως καὶ τὰ ὑπόλοιπα, ἐμπιστεύεται τὴν ἀδελφήν του εἰς παρθενῶνα καὶ  αὐτὸς καταφεύγει εἰς μέρος ἡσυχαστικὸν πλησίον τοῦ χωρίου του  μὴ ὑπαρχόντων τότε μοναστηρίων καὶ διῆγε ἡσυχαστικὴν ζωήν.

Πλησίον αὐτοῦ εὑρίσκετο εἶς γέρων ἀσκητὴς μεγάλης ἀρετῆς,ὅστις ἀναλαμβάνει νὰ τὸν μορφώσῃ πνευματικῶς. Ὄταν ὁ Ἀντώνιος πληροφορῆται τὴν ὕπαρξιν ἐναρέτων ἀνδρῶν τρέχει διὰ  νὰ διδαχθῇ ἐκ τῶν ψυχωφελῶν αὐτῶν λόγων. 'Αλλ' ὁ ζῆλος  τοῦ Ἁντωνίου, παρ' ὅλην τὴν νεότητά του, ἧτο τόσον μέγας  καὶ ἰσχυρός, ὡστε δὲν παρῆλθε πολὺ διάστημα καὶ ἐγένετο εἶς τῶν ὀνομαστῶν εἰς τὴν ἀρετὴν καὶ σκληραγωγίαν συνάμα, διότι  ὑπερέβη πάντας εἰς τὰς ἀγρυπνίας, τὴν προσευχήν, τὴν νηστείαν καὶ γενικῶς εἰς πᾶσαν κακοπάθειαν, γενόμενος συγχρόνως  καὶ τύπος φιλανθρωπίας καὶ πρᾳότητος.

Ὁ διάβολος βλέπων τὴν ἐξαίρετον προθυμίαν τοῦ Ἀντωνίου καὶ τὰς προόδους αὐτοῦ προσπαθεῖ διὰ παντὸς τρόπου νὰ  τὸν ἐμποδίσῃ ἀπὸ τὸν θεῖον ἔρωτα καὶ τὴν μεγάλην ἄσκησιν.

Τοῦ ὑπενθυμίζει τὰ πλούτη, τὴν καλήν του ζωήν, τὴν ἀδελφήν  του, ἐν ταὐτῷ δὲ καὶ τὸν κόπον καὶ τραχύτητα τοῦ ἀγῶνος,τὸν χρόνον, τὴν ἀσθένειαν τοῦ σώματος, τὸ γῆρας κλπ. 'Αλλ' ὁ ἰσχυρὸς Ἁντώνιος καταφεύγει εἰς τὴν προσευχὴν μὲ μεγαλειτέραν θερμότητα καὶ πίστιν καὶ ἀπομακρύνει τὸν διάβολον.

Ὁ δαίμων ἐπανέρχεται ἰσχυρότερος προσβάλλων τὸν Ἁντώνιον  μὲ τὸν σκληρὸν πειρασμὸν τῆς σαρκὸς ἡμέρας τε καὶ νυκτός,

ἀλλὰ καὶ πάλιν κατὰ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου ἀποδιώκει καὶ  νικἀ τὸν διάβολον διὰ μεγαλειτέρων σκληραγωγιῶν, διερχόμενος πολλάκις ὁλόκληρον τὴν νύκτα προσευχόμενος καὶ ἐπὶ ἡμέρας στερούμενος καὶ αὐτοῦ τοῦ ἄρτου. Νικηθεὶς καὶ πάλιν ὁ δαίμων καταφεύγει εἰς ἄλλον πόλεμον λίαν ἐπικίνδυνον διὰ τοῦ  ·ὁποίου πολλοὺς ἀσκητὰς ἐπαγίδευσε, τὸν τῆς ὑπερηφανείας, καὶ  παρουσιασθεὶς εἰς τὸν Μέγαν Ἁντώνιον λέγει: «πολλοὺς ἐνίκησα καὶ κατέβαλον ἀλλ' ἐσὲ πολεμῶν δὲν δύναμαι νὰ σὲ καταβάλω» , ἀλλ' ὁ θεῖος Ἁντώνιος διὰ τοῦ Σταυροῦ τρέπει αὐτὸν  καὶ πάλιν εἰς φυγήν.

Ὁ πόλεμος αὐτὸς τοῦ πειρασμοῦ ἰσχυροποίησε καὶ ἐστερέωσεν ἔτι περισσότερον τὸν Ἁντώνιον καὶ μὲ χαρὰν ἐπροχώρει  πρὸς ἐπιτυχίαν τοῦ μεγάλου αὐτοῦ σκοποῦ, ἔχων ὑπ' ὅψιν του  τὸ τοῦ Ἁποστόλου Παύλου (Φιλ. γ' 12) «τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος», σκέπτεται νέον  εἰδος ἀγῷνος καὶ εἰσέρχεται εἰς μνῆμά τι τρώγων ἑκάστην δευτέραν ἢ τρίτην ἡμέραν ὀλίγον τι ὅσον διὰ νὰ μὴν ἀποθάνῃ. 'Ο  -διάβολος τὸν καταδιώκει καὶ ἐκεῖ διὰ τρομερῶν φαντασιῶν.Παρουσιάζεται εἰς τὸν Ἁντώνιον ὑπὸ μορφὴν ὅφεων, σκορπίων, λύκων, τίγρεων κα. θηρίων ποὺ τὸν δαγκάνουν, ἀλλ'

ἐμμένει ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Ἁντώνιος καὶ συνεχίζει τὸν ἀγῶνά  του λέγων' «εἰς μάτην ταράσσεσθε, δὲν θὰ μὲ νικήσητε».

Μετὰ τὸν πόλεμον αὐτὸν τὸν ὁποῖον ἐγνώρισαν οὐχὶ μόνον οἱ παλαιοὶ μεγάλοι ἀσκηταὶ ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν νεωτέοων καὶ  τῶν χρόνων ἡμῶν, ἔρχεται ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ γαλήνη πλημμυρίζει καὶ χαρὰ οὐράνιος τὴν ψυχὴν τοῦ Ἁντωνίου, ὅστις  ἐρχόμενος εἰς ἔκστασιν θεωρεῖ τὸν Χριστὸν καὶ λέγει, «ποὺ ἤσουν γλυκύτατε 'Ιησοῦ μου καὶ δὲν ἐφάνης ἐξ ἀρχῆς διὰ νὰ  σταματήσῃς τοὺς πόνους τῆς ψυχῆς μου;» καὶ λαμβάνει τὴν ἀπάντησιν' «ἢμουν κοντά σου, πολὺ κοντά σου καὶ σὲ ἔβλεπον μετὰ  χαρᾶς ἀγωνιζόμενον καὶ ἔχαιρον διὰ τὴν νίκην σου».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ 'Ἀγιος Ἁντώνιος, ὅστις τότε ἧτο 35  ἐτῶν καὶ γενόμενος ἀκόμη προθυμότερος, ἀναχωρεῖ διὰ τὴν  ἔρημον καὶ εὑρίσκει ἐπὶ ἑνὸς ὅρους παλαιὸν φρούριον, παραμένει δὲ εἰς τὰ ἐρείπια αὐτοῦ συνεχίζων τὸν ἀγῶνά του ἐπὶ  2Ο ἔτη ἐν μέσῳ πολλῶν καὶ ποικίλων πειρασμῶν πρὸς τοὺς  ὁποίους μόνον εἶς μέγας Ἁντώνιος ἧτο δυνατὸν ν' ἀνταποκριθή ἀγωνιζόμενος Δὲν ἧτο ὅμως δυνατὸν νὰ παραμείνῃ ἄγνωστος  εἰς τοὺς ἀνθρώπους, οἴτινες πληροφορούμενοι τὴν ζωὴν τοῦ  Ἁγίου ἀνδρὸς προστρέχουν προς αὐτὸν χάριν ψυχικῆς ὡφελείας. Ὄ Μέγας Ἁθανάσιος, ἡ κορυφὴ τῆς Ἐκκλησίας, ὅστις  ἐπεσκέπτετο τὸν Ἄγιον Ἁντώνιον, ἐθαύμαζε τὴν ζωὴν αὐτοῦ, λέγει εἰς τὸν βίον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, τὸν ὁποῖον συνέγραψεν ὁ ἴδιος' «ποῖος ἀσθενὴς ἐπεσκέπτετο τὸν Ἁντώνιον καὶ  δὲν ἐθεραπεύετο; ποῖος θρηνῶν οἰκείους του νεκροὺς δὲν ἀπεμάκρυνε τὸ πένθος; ποῖος ὡργισμένος δὲν ἀνεχώρει εἰρηνικός;  ποῖος βασανισμένος καὶ δὲν ἐπανεύρισκε τὴν εἰρήνην καὶ τὴν  ψυχικὴν αὐτοῦ γαλήνην;» Νουθετεῖ, παρηγορεῖ, προτρέπει πρὸς  τὸ καλὸν τοὺς ἐπισκεπτομένους καὶ δι ἐπιστολῶν παρέχει εἰς  πάντας τὰς συμβουλάς του, διδάσκων ν' ἀγαπῶσι περισσότερον  ὅλων τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου τὸν Χριστόν. Μὲ τὰς ψυχωφελεῖς ταύτας συμβουλὰς καὶ μὲ τὴν ἁγίαν ζωὴν τοῦ Ἀντωνίου, πολλοὶ μὴ θέλοντες ν' ἀναχωρήσουν παραμένουν παρ'αὐτῷ γενόμενοι μοναχοί. Ἑπήκων δὲ εἰς τὰς παρακλήσεις των ἱδρύει κατὰ τὸ ἔτος 3Ο5 εἰς διάφορα μέρη μοναστήρια. 'Ημέραν τινὰ συνήχθησαν πάντες οἱ μοναχοὶ τοῦ Ἀντωνίου καὶ τὸν παρεκάλουν νὰ τοὺς ὁμιλήσῃ καὶ ὁ Μέγας 'Αντώνιος τοὺς λέγει «σας φθάνουν αἱ Γραφαὶ πρὸς διδασκαλίαν σας τὰς ὁποίας ν' ἀναγιγνώσκητε πάντοτε' ἐγὼ δὲ μόνον θὰ σας εἴπω μὴν ἀμελῆτε τὴν προσπάθειάν σας πρὸς ἀπόκτησιν τῆς ἀρετῆς διότι ἡ ζωή μας εἶναι πολὺ ὀλίγη, ἐξ ἧς θ' ἀναχωρήσωμεν χωρὶς νὰ τὸ ἀντιληφθῶμεν καὶ μόνον τὰ καλὰ ἔργα θὰ μᾶς ἀκολουθήσουν». Ἐν συνεχείᾳ τοὺς συνέστησεν ἰδιαιτέρως νὰ φυλαχθῶσιν ἀπὸ τὸν πόλεμον τοῦ διαβόλου παρὰ τοῦ ὁποίου θὰ πολεμηθῶσι περισσότερον οἱ  καλοὶ ἀγωνισταὶ τῆς μοναδικῆς ζωῆς. 

Ἐν ἔτει 312 πληροφορηθεὶς ὁ Μέγας Ἁντωνιος ὅτι ὁ Αὐτοκράτωρ Μαξιμῖνος ἤρχισε νὰ καταδιώκῃ τοὺς Χριστιανοὺς καὶ τὸ αἶμα τῶν μαρτύρων ηρχισεν νὰ ρέῃ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, τρέχει εἰς βοήθειαν αὐτῶν μὲ ἀπόφασιν νὰ μαρτυρήσῃ καὶ ὁ ἴδιος διὰ τὸν Χριστόν, προσλαβὼν μεθ' ἐαυτοῦ καὶ μοναχους  τινάς. Ὁ 'Αντώνιος εἰσερχόμενος εἰς τὰ δικαστήρια καὶ τὰς φυλακὰς ἐστερέωνε τοὺς Χριστιανοὺς μὲ ὡφελίμους λόγους, ἀλλὰ καὶ ἕτοιμος νὰ χύσῃ καὶ τὸ ἰδικόν του αὶμα. Σταματήσαντος τοῦ διωγμοῦ ἐπιστρέφει εἰς τὴν ἀγαπητήν του ἔρημον καὶ ἐπιδίδεται εἰς τὴν μόρφωσιν τῶν μοναχῶν του μὲ νέον ζῆλον. Λαμβάνει ἐντολὴν παρὰ τοῦ Θεοῦ ἴνα μεταβῇ πρὸς ἀνεύρεσιν τοῦ Παύλου τοῦ Θηβαιου (ἑορταζομένου ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας τὴν 15ην Ἰανουαρίου) ὅστις εὑρίσκετο εἰς τὸ ἐσωτερικὸν τῆς ἐρήμου καὶ ἀπέθνησκεν ἴνα τὸν ἐνταφιάσῃ, Περι τῆς ἐντολῆς ταύτης ἣν ἐκτελεῖ καὶ τῆς συναντήσεώς των θ' ἀναφέρωμεν κατὰ τὴν ἐξιστόρησιν τοῦ Παύλου, ἀσκήσαντος εἰς τὴν ἔρημον ἐπὶ 92 ἔτηι χωρὶς νὰ ἴδῃ οὐδένα. Τὸ ἔργον τοῦ Μεγάλου Ἁντωνίου διεδόθη εἰς ὁλόκληρον τὴν ἀνατολήν, ἀλλὰ καὶ τὴν δύσιν. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καὶ οἱ υἱοί του τὸν συνεβουλεύοντο τακτικά. Ἐπίσκοποι ὁμοίως, ἐπισκεπτόμενοι πολλοὶ αὐτὸν εἰς τὴν ἔρημον. Ὄ Μέγας Ἁθανάσιος ζητεῖ πάντοτε τὴν βοήθειαν τοῦ φίλου του Ἁντωνίου, ὅστις παρὰ τὴν μεγάλην του ἡλικίαν, ὁσάκις βλέπει τὴν ἀνάγκην τρέχει εἰς βοήθειαν ἐπανερχόμενος εἰς τὰ ἴδια λέγων' «ὅπως τὸ ψάρι δὲν δύναται νὰ παραμείνῃ πολὺν καιρὸν εἰς τὴν ξηρὰν διότι ἀποθνήσκει, οὕτω καὶ ὁ μοναχὸς ἔξω τῆς μονῆς του». Ὁ Μέγας Ἁντώνιος ὡς προείπομεν ἧτο ἀγράμματος, ἀλλ' ἐπέσυρε τὸν θαυμασμὸν ὅλων διὰ τὰς φιλοσόφους σκέψεις καὶ γνώμας αὐτοῦ. Τὸ ἰδικόν μου βιβλίον ἔλεγε' «εἶναι ἡ φύσις καὶ ὅταν θέλω -δύναμαι ν' ἀναγιγνώσκω εἰς αὐτὴν τοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ». Τὰ θαύματα τοῦ μεγάλου Ἁντωνίου ἧσαν ἄπειρα  εἶχε τὸ χάρισμα ν' ἀποδιώκῃ τοὺς δαίμονας, νὰ θεραπεύῃ τοὺς ἀσθενεῖς, ν' ἀναγιγνώσκη τὰς σκέψεις τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ προβλέπῃ τὰ μέλλοντα. Φθάσας εἰς τὸ τέλος τοῦ βίου του καὶ αἰσθανόμενος ὅτι ἧλθεν ἡ στιγμὴ τῆς ἐγκαταλείψεως τῆς προσκαίρου ταύτης ζωῆς, περιέρχεται τὰ μοναστήριά του ἴνα ἀποχαιρετήσῃ τοὺς μαθητάς του καὶ διὰ νουθεσιῶν νὰ στερεώσῃ αὐτοὺς εἰς τὸν ἀγῶνά των. Τελευταῖον ζητεῖ ἴνα τὸ σῶμα του ἐνταφιάσουν «εἰς μυστικὸν μέρος καὶ χωρις τὰς συνηθισμενας πομπάς. Βλέπει δὲ τὴν τελευταίαν στιγμὴν τοὺς φίλους του ἀγγέλους ἐλθόντας παρ' αὐτῷ καὶ πλησθεὶς χαρᾶς λέγει πρὸς τοὺς μαθητάς του. «Ὁ Ἁντώνιος δὲν εἶναι πλέον μαζύ μας, φεύγει καὶ μεταβαίνει πρὸς τὸν Κύριον», παραδώσας συγχρόνως τὴν ἁγίαν του ψυχὴν τὴν 17ην Ἰανουαρίου 356, ἡμέραν καθ' ἣν ἐορτάζεται ὑπὸ τῆς Ἑκκλησίας. Τὸ ἔργον καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Μεγάλου Ἁντωνίου, ὡς εἴδομεν, ὑπῆρξεν εις συνεχὴς ἀγὼν ἐναντίον τοῦ διαβόλου, δστις παρακολουθῶν συνεχῶς τοὺς ἀνθρώπους «ὡς λέων ὡρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ» (Α' Πέτρ. Ε' 8), δηλαδὴ νὰ παρασύρῃ αὐτοὺς εἰς τὴν ἁμαρτίαν, δὲν ἐπιδιώκει οὐδὲν ἄλλο παρὰ νὰ τοὺς στερήσῃ τῆς αἰωνίου ζωῆς. Ὄθεν ὁ Μέγας Ἁντώνιος πρέπει διὰ κάθε ἄνθρωπον θέλοντα νὰ βαδίσῃ τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς καὶ τοῦ Χριστοῦ, ν' ἀποτελέσῃ ζωντανὸν παράδειγμα εἰς τὸ ν' ἀποκρούῃ συνεχῶς τὰς μεθοδίας καὶ ἐπιθέσεις τοῦ μεγαλυτέρου αὐτοῦ ἐχθροῦ. Εἰς τὸ Ἄγιον 'Ὁρος ὁ Μέγας Ἁντώνιος ἐορτάζεται, ὑπὸ τῶν ἐν αὐτῷ Ἰερῶν Μονῶν, δια ὁλονυκτίων ἀγρυπνιῶν ὡς πατὴρ τοῦ μοναχισμοϋ. Τοῦ Μεγ. Ἁντωνίου ὑπάρχουν 8Ο κανόνες πρὸς τοὺς μοναχούς του μεταφρασθέντες ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ καὶ λατινικοῦ κειμένου αὐτῶν.

ΕΤΟΣ Α' ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Ι95Ο - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 195Ι ΤΕΥΧΟΣ 7—8 “ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ,, Ο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΙΤΗΣ ΜΗΝΙΑΙΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΝ ΑΓΙΩ. ΟΡΕΙ ΑΘΩ, ΙΕΡΑΣ ΚΟΙΝΟΒΙΑΚΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑι ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΑΥΤΗΣ ΑΡΧΙΜ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ